Madeleine Matzer vertelt een hoopvol verhaal over dementie
Verbonden, zonder woorden
En ’s nachts zijn kamerdeur op slot doen? probeer ik.
Beter van niet. Uw vader kent het verschil niet tussen de toiletdeur en de kamerdeur. Te stressvol voor hem.
De verzorgster had hem ‘s ochtends wéér in zijn fauteuil aangetroffen. In zijn bed sliep de vrouw met de lange vlecht, van een paar kamers verderop.
Mijn dementerende vader heeft zo’n twee jaar, tot zijn dood, in een verpleeghuis gewoond. Die periode was pijnlijk en verdrietig. Maar hij had zijn humor niet verloren en, hij kon me onverwacht ontroeren. Als hij de hand van de meest kwetsbare bewoonster vasthield. De verzorgster meehielp met boontjes doppen. In zijn agenda onleesbare letters krabbelde.
Zoektocht
Ik was onlangs bij de online tekstlezing van Je kunt me gerust een geheim vertellen van theatermaker Madeleine Matzer. Het was een nog prille tekst die in januari tot een voorstelling zal zijn gegroeid. Madeleine las zelf haar tekst voor.
Haar woorden raakten me. Ik voelde met terugwerkende kracht steun en herkenning, die ik destijds gemist heb.
De inspiratiebron voor de tekst is Madeleines persoonlijke zoektocht, toen zij moest leren omgaan met haar dementerende moeder. Ze beschrijft hoe ze het wiel steeds opnieuw moet uitvinden. Van het kastje naar de muur wordt gestuurd. Verstrikt raakt in een gordiaanse knoop van indicaties, adviezen en verwijzingen.
Wat komt ú hier doen’?
En dan zijn er de vragen. Heel veel vragen. Hoe ga je om met iemand die dement is? Niemand leert je dat. Wanneer besluit je dat het niet langer kan? Dat de deur voortaan altijd op slot moet?
Wat speelt zich af in het hoofd van een dement iemand? Wat als je ouder je niet meer herkent? (Wat komt ú hier doen’?).
Een bijzonder moment: op den duur lukt het Madeleine om echt contact te voelen met haar moeder. Via de ogen, door fysieke aanraking. Het lijkt alsof zij voelt dat haar dochter vertrouwd is, ook al herkent ze haar niet. Verbonden zijn ze, zonder dat er woorden aan te pas komen.
Ik denk aan het oogcontact met mijn vader. En hoop dat hij ook momenten van nabijheid met mij heeft gevoeld.
Verdubbelen
Dementie komt steeds vaker voor. Het is de snelst groeiende doodsoorzaak in Nederland. Op de website van Alzheimer Nederland lees ik: sinds 1950 is het aantal mensen met dementie vervijfvoudigd, van 50.000 in 1950 tot 280.000 nu. En dit aantal zal de komende 25 jaar verdubbelen tot meer dan een half miljoen.
Madeleine Matzer maakt dit moeilijke onderwerp zichtbaar en bespreekbaar. Dementie is niet alléén maar kommer en kwel, je kunt de ziekte ook als een waardevol en liefdevol avontuur benaderen.
Dementie maakt dingen zoek, maar vindt ook terug wat verborgen was, leest ze voor. Ik had deze voorstelling zelf graag gezien toen mijn moeder nog leefde.
Een hoopvolle, positieve boodschap. Dankjewel, Madeleine.
Ik denk terug aan mijn vader. Net als Madeleine, had ik deze voorstelling graag gezien toen hij nog leefde. En hij nog geen last had van een vrouw met een lange vlecht, die zijn bed inpikte.
Matzer Theaterproducties - Je kunt me gerust een geheim vertellen
Tekst en regie: Madeleine Matzer
Spel: Juul Vrijdag. Muziek: Helge Slikker
Parktheater Eindhoven
Dinsdag 23 en woensdag 24 februari 2021
(première 22 januari 2021, Verkadefabriek Den Bosch)
In het kader van Proeftuin Eindhoven speelt het gezelschap tussen februari en mei ook buiten het theater, zoals in woonzorginstellingen, welzijnsorganisaties, ziekenhuizen en het onderwijs.
Na afloop van iedere voorstelling is er een nagesprek waarin publiek, organisaties en de makers met elkaar ervaringen, inzichten en informatie kunnen delen.
Ook wordt een boekje uitgebracht met de theatertekst, informatie over dementie tips & tools et cetera.
Bronnen:
Reageren op deze blog? Mail naar loes@parktheater.nl
Alle blogs van Loes